เรื่อง   ชบา บำบัดผิว บำรุงผม

                    ชบา เป็นไม้ดอกที่คนไทยคุ้นเคยเป็นอย่างดี แต่ความเชื่อของคนโบราณในบ้านเรานั้นยังมีอคติกับดอกชบาอยู่ อาจเป็นเพราะเราได้รับดอกชบามาจากอินเดีย จึงได้รับความเชื่อของคนอินเดียมาด้วย เพราะในอินเดียนั้นดอกชบาจะนำมาใช้บูชาเจ้าแม่กาลี และนำมาร้อยพวงมาลัยสวมคอนักโทษประหาร และความหมายของดอกชบาในสมัยสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก จะใช้ดอกชบาไว้สำหรับลงโทษและประจานผู้หญิงร้าย หรือผู้หญิงแพศยา ด้วยการนำดอกชบามาทัดหูทั้ง 2 ข้าง และร้อยดอกชบาแดงเป็นมาลัยใส่ศีรษะและใส่คอ   ด้วยเหตุนี้จึงทำให้คนโบราณไม่นิยมใช้และมีอคติกับดอกชบานั่นเอง
 ความสวยงามของดอกชบานั้น ในต่างประเทศให้สมญานามดอกชบา        ว่า ราชินีแห่งไม้ดอกเมืองร้อน “Queen of Tropic Flower” เลยทีเดียว และยังเป็นดอกไม้ประจำชาติของประเทศมาเลเซีย จาไมก้า รวมไปถึงรัฐฮาวายอีกด้วย ดอกชบาได้รับความนิยมอย่างมากในการนำมาทัดหูหรือแซมผม อีกทั้งมีผู้พัฒนาชบาสายพันธุ์ใหม่ๆ ที่มีดอกงดงามแปลกตายิ่งขึ้นทุกที จนคนไทยรุ่นใหม่ เริ่มหันมานิยมปลูกชบาที่มีดอกงดงาม สดใสเหล่านี้กันมากขึ้น
ชื่อที่คนไทยใช้เรียก “ชบา” มีหลายชื่อตามถิ่นที่ปลูก เช่น ภาคกลางเรียก ชบา ภาคเหนือเรียก ใหม่ ภาคใต้เรียก บา หรือชุมบา ส่วนภาษาอังกฤษเรียก shoe flower      ชบา มีดอกโต สีสันสดใส และออกดอกตลอดปี ลำต้นแข็งแรงทนทานจึงมักปลูกเป็นแนวรั้ว
นอกจากนี้ ชบายังเป็นอีกหนึ่งพืชสมุนไพรที่มีประโยชน์สารพัดในคัมภีร์อายุรเวท พูดถึงสรรพคุณของดอกชบาว่าช่วยฟอกโลหิต บำรุงจิตใจให้แช่มชื่น บำรุงผิวพรรณ นอกจากนี้ยังช่วยรักษาโรคเกี่ยวกับไต โรคเกี่ยวกับระบบสืบพันธ์ของผู้หญิง เช่น    เสียประจำเดือนมากเกินไป ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ รวมทั้งมีปัญหาเรื่องระดูขาว   ไม่เพียงแต่ดอกชบาเท่านั้นที่ใช้เป็นยาของอินเดีย ส่วนอื่น ๆ ของชบายังใช้เป็นยารักษาโรคได้อีกด้วย เช่น เปลือกต้นใช้รักษาผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา ใบใช้แก้แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก   บำรุงผม ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ
รากและใบสดของชบามีสารที่เป็นเมือก (Mucilage) สามารถนำมาตำและ     ทาบริเวณผิวหนังจะทำให้ผิวชุ่มชื่น หากนำใบชบาหรือฐานดอกมาตำให้แหลก แล้วเอามาพอกบริเวณที่ถูกไฟไหม้น้ำร้อนลวก น้ำเมือกนั้นจะช่วยรักษาแผลได้เป็นอย่างดี
สำหรับเคล็ดลับการบำรุงผมนั้น สมัยก่อนหญิงชาวจีนใช้กลีบชบามาย้อมผมและคิ้วให้เป็นสีดำ นอกจากนี้ยังใช้น้ำคั้นจากกลีบดอกผสมกับน้ำมันมะกอกในอัตราส่วนที่เท่ากัน แล้วนำไปเคี่ยวในน้ำให้ระเหยจนหมด ใช้ทาที่ศีรษะใช้บำรุงเส้นผม สาวๆสามารถนำมาดัดแปลงใช้เป็นตัวช่วยในการบำรุงผมได้ง่ายๆ โดยนำใบชบาหนึ่งกำมือมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้แหลก เติมน้ำเล็กน้อย แล้วคั้นเอาแต่น้ำ กรองเอากากทิ้ง แล้วใช้น้ำเมือกจากใบชบาสระผมจะช่วยชำระล้างสิ่งสกปรก และบำรุงเส้นผมให้ดกดำเงางาม    เรียกได้ว่า นอกจากเป็นดอกไม้ที่แต่งแต้มสีสันให้ทัศนียภาพแล้ว ยังเป็นตัวช่วยด้านความงามของสาวๆอีกด้วย

โดย  ปัทมาวดี เหลือสม
เรียบเรียงโดย สมจิตร ตาลสุก