เรื่อง  : เชิญชวนปลูกดอกดาวเรือง เพื่อถวายเป็นพระราชกุศล

         ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ ฯ

  ดอกดาวเรือง เป็นดอกไม้ที่คนไทยคุ้นเคยกันดี เพราะเป็นต้นไม้มงคลที่นิยมปลูกของหลาย ๆ บ้าน และยังเป็นดอกไม้ประจำพระองค์ของรัชกาลที่ 9 พระบาทสมเด็จ       พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ด้วยทรงพระราชสมภพวันจันทร์ สีประจำพระองค์           จึงเป็นสีเหลือง วันนี้เรามาทำความรู้จักต้นไม้ชนิดนี้กัน 

           ดอกดาวเรือง ชื่อวิทยาศาสตร์ Tagetes erecta L. เรียกทั่วไปว่า ดาวเรืองใหญ่หรือดาวเรืองอเมริกัน มีต้นกำเนิดจากประเทศเม็กซิโก แถบทวีปอเมริกาใต้ ที่ชาวท้องถิ่นเคยใช้บูชาเทพเจ้า ก่อนจะมีผู้นำไปขยายพันธุ์ในทวีปยุโรป ซึ่งดั้งเดิมมีเพียงสีเหลืองเท่านั้น  จึงเรียกว่า Mary's Gold ภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็น  Marigolds ดาวเรือง ถือเป็นต้นไม้มงคล   ที่เชื่อกันว่าเป็นต้นไม้ที่มาจากสรวงสวรรค์ หากบ้านใดปลูกไว้จะนำความเจริญรุ่งเรืองมาให้       เป็นต้นไม้ที่สามารถเจริญเติบโตได้ทุกสภาพแวดล้อม มีความแข็งแรงและทนทาน ไม่ว่าจะเป็นดินชนิดใด สภาพอากาศเป็นอย่างไร ดอกดาวเรือง ก็ยังคงผลิดอกออกใบได้อย่างสวยงาม

ดอกดาวเรืองที่นิยมนำมาปลูกมีอยู่ด้วยกัน 3 ชนิด ได้แก่ ดาวเรืองอเมริกัน, ดาวเรืองฝรั่งเศส และดาวเรืองพันธุ์ลูกผสม การปลูกดอกดาวเรืองนิยมปลูกโดยใช้เมล็ด เนื่องจากจะได้ผลผลิตจำนวนมากและต้นมีความแข็งแรง นำเมล็ดดาวเรืองมาปลูกลงในแผงเพาะต้นกล้า  ที่มีขุยมะพร้าว ขี้แกลบ ทราย และปุ๋ยคอกในอัตราส่วนที่เท่า ๆ กัน ดูแลรดน้ำทั้งเช้าและเย็น รดน้ำน้อย แต่บ่อยครั้ง ดาวเรืองชอบความชื้น ไม่ชอบน้ำแฉะ และน้ำท่วมขัง แล้วจึงคลุมแผงเพาะกล้าด้วยฟางเพื่อกักเก็บความชื้น เมื่อต้นกล้ามีอายุได้ 10 วัน ก็ให้แยกมาปลูกในกระถาง หรือหลุมปลูก           ที่มีวัสดุอินทรีย์รองก้นเอาไว้ ตามด้วยดินร่วนปนทราย ดูแลรดน้ำเพียงวันละ 1 ครั้ง บำรุงด้วยปุ๋ยคอก เมื่อต้นมีอายุ 15 วันขึ้นไป ตั้งต้นดาวเรืองให้โดดแดดรำไร จากนั้น อีก 50 – 60 วัน ต้นดาวเรืองก็จะโตเต็มที่ การปลูกต้นดาวเรืองเป็นเรื่องที่สามารถกำหนดระยะเวลา          การออกดอกให้ตรงกับเทศกาลสำคัญได้ จึงมีผู้นิยมปลูก และใช้ดาวเรืองกันมาก นอกจากนี้ ยังสามารถปลูกได้ตลอดปี

ถึงแม้ว่าต้นดาวเรืองจะปลูกได้ง่าย และยังมีประโยชน์หลายประการ เช่น   ปลูกเพื่อความสวยงาม ใช้ป้องกันแมลง ปลูกเพื่อจำหน่าย โดยการจำหน่ายให้กับโรงงานผลิตอาหารสัตว์ เนื่องจากดาวเรืองเป็นพืชที่มี สารแซธโธฟีล (Xanthophyll) ในปริมาณสูง เมื่อตากให้แห้งจะสามารถนำไปเป็นส่วนผสม อาหารสัตว์ได้ดี โดยเฉพาะอาหารของไก่ไข่ จะทำให้ไข่แดงมีสีแดงสดใสน่ากินยิ่งขึ้น โดยเฉพาะพันธุ์ที่มีดอกสีส้มแดง นอกจากนี้ ยังมีสรรพคุณเป็นสมุนไพร ได้แก่  

ใบ : รสชุ่มเย็น มีกลิ่นฉุน ใช้แก้ฝีฝักบัว ฝีพุพอง เด็กเป็นตานขโมย ตุ่มมีหนอง บวมอักเสบโดยไม่รู้สาเหตุ

ช่อดอก : รสขม ฉุนเล็กน้อย ใช้กล่อมตับ ขับร้อน ละลายเสมหะ แก้เวียนศีรษะ ตาเจ็บ ไอหวัด ไอกรน หลอดลมอักเสบ เต้านมอักเสบ คามทูม เรียกเนื้อ ทำให้แผลหายเร็วขึ้น และแก้ปวดฟัน นอกจากนี้ยังมีสรรพคุณต่าง ๆ อีกมากมายเช่น

ประเทศเม็กซิโก ใช้ช่อดอกและใบต้มน้ำกิน ขับลม และขับปัสสาวะ
ประเทศอินเดียน้ำคั้นจากช่อดอก ใช้ฟอกเลือดและแก้ริดสีดวงทวาร ประเทศบราซิลใช้ช่อดอกชงน้ำแก้อาการปวดตามข้อ หลอดลมอักเสบ ใบและช่อดอกชงน้ำกิน ใช้ขับพยาธิ ช่อดอกใช้ภายนอกในโรคตา และแผลเรื้อรังต่าง ๆ ไปใช้พอกฝี ฝีฝักบัว น้ำคั้นจากใบใช้แก้ปวดหู รากใช้เป็นยาระบาย ประเทศไทยใช้น้ำคั้นจากใบ ผสมน้ำมันมะพร้าวเคี่ยวจนส่วนน้ำระเหยหมดใช้ทาแผลเปื่อยเน่า และฝีต่าง ๆ

ดอกดาวเรืองจะเป็นสัญลักษณ์สำคัญ ที่คอยเตือนใจพวกเราชาวไทยทุกคน  ให้นึกถึงคำที่ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร เคยสอน   สิ่งที่เคยปลูกฝัง สิ่งที่ทำ และความหวังที่ยากให้เราเป็นเสมอมา ดังนั้น กระทรวงมหาดไทย  จึงขอเชิญชวน ภาคราชการ ภาคเอกชน และประชาชนทั่วประเทศ ทุกหมู่เหล่าร่วมปลูกดอกดาวเรือง หรือดอกไม้สีเหลืองให้บานสะพรั่งทั่วประเทศพร้อมกัน เพื่อใช้ประดับสถานที่ราชการ สถานที่สำคัญของจังหวัด บริษัท ห้างร้าน และบ้านเรือนประชาชน ในช่วงพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ระหว่างวันที่ 25 – 29 ตุลาคม 2560 นี้ เพื่อเป็นการแสดงความจงรักภักดี และน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้



โดย   ณัฐชยา  เหมือนสมหวัง
เรียบเรียงโดย สมจิตร ตาลสุก