เรื่อง   ทำบุญให้ได้บุญ ตักบาตรคำนึงถึงสุขภาพพระสงฆ์

จากผลการศึกษาโครงการสงฆ์ไทยไกลโรคเกี่ยวกับเรื่องสภาวการณ์สุขภาพพระสงฆ์ไทย พบว่า พระสงฆ์ไทยโดยเฉพาะในเขตเมืองและกรุงเทพมหานครกว่า             50 เปอร์เซ็นต์มีสุขภาพไม่แข็งแรง เสี่ยงต่อการเป็นโรคอ้วน รวมถึงโรคอื่น ๆ เช่น ไขมันใน เส้นเลือดสูง เบาหวาน และความดันโลหิตสูง

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ ร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) กระทรวงสาธารณสุข สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ และมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย จัดกิจกรรมให้ความรู้แก่ฆราวาสและพระสงฆ์เพื่อช่วยส่งเสริมสุขภาพพระสงฆ์ให้ห่างไกลจากโรคที่กำลังเผชิญอยู่ รศ.ดร.จงจิตร อังคทะวานิช ผู้จัดการโครงการขับเคลื่อนสงฆ์ไทยไกลโรคเพื่อการดูแลโภชนาการพระสงฆ์   ในระดับประเทศ สสส. กล่าวว่า ปัญหาที่พบคือ พระสงฆ์ในเขตกรุงเทพมหานครและในเขตเมืองเป็นโรคอ้วนถึง 48 เปอร์เซ็นต์ คอเลสเตอรอลสูงและเบาหวานถึง 10 เปอร์เซ็นต์ พระสงฆ์จึงเป็นกลุ่มเสี่ยงต่อโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) มากกว่าชายไทย สรุปได้ 4 ประเด็นหลักคือ “โภชนา ปาณะ กายะ กิจกรรม” ซึ่งผู้จัดการโครงการขับเคลื่อนสงฆ์ไทยไกลโรคอธิบายเพิ่มว่า ผู้ขายอาหารใส่บาตรเตรียมของและปรุงอาหารตั้งแต่ตี 4-5 แสดงว่ากว่าอาหารเหล่านั้นจะมาถึงช่วงเวลาใส่บาตรผ่านไปถึง 8 ชั่วโมง อาจทำให้มีการปนเปื้อน ไม่สดใหม่ คุณค่าทางโภชนาการอาหารหายไป อาหารที่ผู้ค้าทำมาขายจะเป็นอาหารง่าย ๆ มีกะทิเป็นส่วนประกอบ ทำให้อาหารมีคอเรสเตอรอลสูง มีเนื้อสัตว์น้อย เฉลี่ยพระสงฆ์ไทยได้รับโปรตีนเพียง 60 เปอร์เซ็นต์ต่อปริมาณที่ร่างกายควรได้รับ จึงทดแทนด้วยการดื่มน้ำปานะที่มี        รสหวานเฉลี่ย 2 แก้วเพื่อชดเชยพลังงาน จึงเป็นสาเหตุให้พระสงฆ์เป็นโรคอ้วน และอีกปัญหาหนึ่งคือ พระสงฆ์กลัวการออกกำลังกายเนื่องจากเกรงว่าจะผิดพระธรรมวินัย ซึ่งพระสงฆ์ไม่สามารถปฏิเสธการใส่บาตรของฆราวาสได้จริงแต่สามารถเลือกฉันได้ โดยพระธรรมวินัยพระพุทธเจ้าให้พระสงฆ์เป็นอยู่อย่างเรียบง่าย ฉันอาหารพอสมควร ไม่สามารถออกกำลังกายเหมือนฆราวาส เช่น เต้นแอโรบิกหรือเข้าฟิตเนสเพราะต้องประพฤติตนสำรวม แต่ออกกำลังโดยการใช้หลักกิจวัตรของสงฆ์ ประกอบด้วยเดินบิณฑบาต เดินจงกรมในวัด กวาดลานวัด แกว่งแขนในวัด ซักผ้า ตากผ้า และงานสาธารณูปการภายในวัด ทำให้ได้ขยับร่างกายและ    มีสุขภาพที่ดีขึ้น

สำหรับแนวทางการส่งเสริมสุขภาพพระสงฆ์อย่างเป็นระบบ นพ.พลเดช     ปิ่นประทีป เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ กล่าวว่า หลังจากมติคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ ซึ่งมีผลให้เกิดมติมหาเถรสมาคม จึงมีการทำงานร่วมกันในการพัฒนา “ธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ” เพื่อเป็นเครื่องมือปฏิบัติสำหรับพระสงฆ์ ฆราวาส และหน่วยบริการสุขภาพในการสร้างเสริมสุขภาพที่นำหลักพระธรรมวินัยเป็นตัวนำ และใช้ความรู้ทางสุขภาพเป็นตัวเสริม ซึ่งในธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์จะมี 3  มิติที่เกี่ยวข้อง คือ

-พระสงฆ์ กับการสร้างเสริมและดูแลสุขภาพตนเอง

-ฆราวาส ชุมชนและบุคลากรทางสุขภาพ ที่มีข้อปฏิบัติในการดูแลสุขภาพพระสงฆ์ที่เหมาะสมตามหลักพระธรรมวินัย และ

-บทบาทพระสงฆ์ ในการเป็นผู้นำของชุมชนด้านสุขภาพ โดยจะร่วมสนับสนุนการจัดทำและขับเคลื่อนธรรมนูญฯ โดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วม มีเวทีรับฟังความคิดเห็น เป็นครั้งแรกและเป็นมิติใหม่ในการขับเคลื่อนสุขภาวะพระสงฆ์อย่างเป็นรูปธรรม หลังจากธรรมนูญสุขภาพแห่งชาติประกาศใช้แล้ว จะมีการเสนอไปยังที่ประชุม   มหาเถรสมาคมให้ขับเคลื่อนในพระสงฆ์ร่วมกันทั่วประเทศ เพื่อให้พระสงฆ์ตระหนักในการดูแลสุขภาพตนเอง หลักปฏิบัติที่ถูกต้องของฆราวาส รวมถึงการส่งเสริมให้พระสงฆ์เป็นผู้นำทางสุขภาพ ซึ่งจะเป็นตัวเชื่อมระหว่างโลกของสงฆ์และหน่วยบริการสุขาภาพในพื้นที่ในการดูแลสุขภาพพระสงฆ์อย่างเป็นระบบต่อไป.  


โดย พรรณี ตั้งใจสถาปัตย์
เรียบเรียงโดย สมจิตร ตาลสุก