เรื่อง ข้อควรปฏิบัติในการรับประทานยา

     เมื่อเจ็บป่วย ต้องไปหาหมอเพื่อรักษาตามอาการ มีหลายคนที่อ้างไม่มีเวลาไปหาหมอ เพราะไปหาหมอแต่ละครั้งจะเสียเวลานานมาก จึงใช้วิธีลัดคือ ซื้อยาจากร้านขายยามารับประทานเอง ซึ่งยาบางอย่างก็มีข้อจำกัดที่ต้องทานก่อนอาหาร-หลังอาหาร หรือ ก่อนนอน ซึ่งต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ โดยเฉพาะอาหารที่มีผลกระทบกับยาบางตัว ไม่มีผลใน        การรักษาแต่มีอันตราย

    ตัวอย่างอาหาร เครื่องดื่ม ที่ไม่ควรทานพร้อมกับยา เช่น

- แอลกอฮอล์ น้ำเชื่อม หรือของเหลวอื่น ๆ ที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ เพราะแอลกอฮอล์จะเข้าไปขัดขวางการดูดซึมตัวยา ทำให้ประสิทธิภาพการรักษาของตัวยาลดลง หากดื่มแอลกอฮอล์พร้อมกับยาแก้แพ้ นอกจากนั้นแอลกอฮอล์ยังมีฤทธิ์กดประสาท ซึ่งหากทานรวมกับยาปฏิชีวนะอาจทำให้เกิดอาการปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน หรือหัวใจเต้นเร็วกว่าปกติหากดื่มแอลกอฮอล์มาก ๆ อาจจะรุนแรงถึงขั้นมีผลต่อระบบการหายใจ มีผลต่อตับ     ทำให้ตับทำงานหนักมากขึ้น เสี่ยงต่อตับวายเฉียบพลันได้

 - ชา กาแฟ และ เครื่องดื่มชูกำลัง จะมีคาเฟอีนเป็นส่วนประกอบ ซึ่งมีฤทธิ์กระตุ้นประสาท ทำให้ตื่นตัว สดชื่น กระปรี้กระเปร่า ถ้าดื่มพร้อมกับยากลุ่มลดน้ำมูก ยาขยายหลอดลม หรือผู้ป่วยที่ทานยาหอบหืด จะมีผลข้างเคียงทำให้อาการใจสั่นมากขึ้น หรือดื่มกาแฟประจำทานควบคู่กับทานแคลเซียม จะทำให้แคลเซียมขับออกมาทางปัสสาวะได้มากขึ้น แคลเซียมที่เรากินเข้าไปจะไม่เกิดผล

- อาหารที่มีค่าความเป็นกรดสูง และน้ำผลไม้ทุกชนิด น้ำอัดลมต่าง ๆ ไม่เพียงแต่จะเข้าไปขัดขวางการดูดซึมแต่จะทำให้ประสิทธิภาพในการรักษาของยาหมดไป เพราะหากคนเป็นโรคกระเพาะทานน้ำผลไม้กับยาลดกรด ทำให้การรักษาไม่ได้ผลเท่าที่ควร

อาหารประเภทกรดนี้ยังส่งผลต่อปริมาณยาที่ร่างกายขับออกมาด้วย ดังนั้น หากเป็นไปได้ควรจะทานอาหารประเภทนี้ หลังจากที่คุณทานยาผ่านไปแล้ว 30 นาที ถึง 1 ชั่วโมง      จะเป็นเวลาที่เหมาะสมที่สุด

 - นมทุกชนิด เช่น นมสด นมเปรี้ยว โยเกิร์ต เนยสด เนยแข็งและอาหารที่มีส่วนผสมของนม ถึงแม้การบริโภคผลิตภัณฑ์จากนมวัวจะทำให้สุขภาพของคุณแข็งแรง      แต่หากคุณทาน หรือดื่มนมพร้อม ๆ กับยาคงไม่ใช่เรื่องดีแน่ ร่างกายไม่สามารถดูดซึมตัวยาได้ หรืออาจจะดูดซึมยาได้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น นอกจากนี้การทานยากับผลิตภัณฑ์จากนมวัวนั้น ยังทำให้ท้องเสีย เป็นผลข้างเคียงตามมา

 - อาหารพวกไขมัน จะไปเพิ่มการละลาย และการดูดซึมของยาบางชนิดเพราะจะไปกระตุ้นให้น้ำดีหลั่งออกมา

 - ก่อนที่คุณจะทานยาไม่ควรรับประทานอาหารหนักหรือย่อยยาก เช่น ข้าว ก๋วยเตี๋ยว หรืออาหารฟาสต์ฟู้ด เพราะเป็นอาหารที่ย่อยยากและทำให้ลำไส้ของคุณทำงานหนัก อีกทั้งอาหารเหล่านี้ยังทำให้ร่างกายดูดซึมยาได้น้อยลง ดังนั้นก่อนทานยาคุณจึงควรรับประทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่ ๆ ย่อยง่าย ๆ เช่น ขนมปัง ข้าวต้ม หรือโจ๊ก

 หากคุณต้องการจะให้ยาออกฤทธิ์ได้เต็มที่ ควรหลีกเลี่ยงอาหารดังที่กล่าวมาข้างต้น เพื่อไม่ให้อาหารเหล่านั้นเข้าไปขัดขวางการดูดซึม และลดประสิทธิภาพในการรักษาของยาด้วย ควรรับประทานยาพร้อมกับน้ำเปล่าหนึ่งแก้วเป็นการดีที่สุด อย่าลืมนำไปปฏิบัติกัน   นะคะ เพื่อสุขภาพที่ดีของท่านและคนที่คุณรัก


โดย   โสรัจจะ ชมจำปี
เรียบเรียงโดย สมจิตร ตาลสุก